Panelvandan Karavana 1 - Hangi tip karavan?

Rüya gibi bir vintage karavan Rosie, İngiltere'de düğünler için kiraya veriliyor.
© www.caravanphotobooth.co.uk

Düşünüyorum da bir karavanın içinde olmayı hayal ettiğim çocukluk günlerimden beri, karavanımın dışının nasıl olacağını hiç aklıma getirmemişim. Kırk yaşına merdiven dayayıp da karavanlı hayata geçmek için emekliliği beklemenin ne kadar saçma olduğunu fark ettiğim an, işte bu temel soru önümde beliriverdi: "Hangi tip karavan?"

Pek çok sürücünün gözünde büyüttüğü römork çekme işinde biraz tecrübe birikimim vardı ve ilk günler çekme karavan sahibi olmanın bana daha çok uyacağını düşünüyordum.

"Hayal kur!" demek herhalde bu demek oluyor? © www.coolercamping.co.uk

Şimdi motokaravan sahibi bir kişi olarak, bu yazı dizisinin başka yerlerinde de saygıdeğer okuyucuya vereceğim naçizane öğüdü burada da yazmaktan çekinmiyorum: "Bolca hayal kurun ve ne istediğinizi az çok biliyor olun. Yoksa sizi yerler." Ancak bunun sonrasında satıcılar ya da üreticilerle görüşmeye başlayın.

Türkiye'de üretim yapan bilindik markaların tamamına yakınıyla yüzyüze, telefonla ya da yazışarak iletişime geçtim. Ne yazık ki ilk defa karavan sahibi olacak bir kişiye tarafsız bilgi verecek kuruluş sayısının bir elin parmak sayısından az olduğunu söyleyebilirim. 

Üretim bandı çekme karavana yönelik olan marka, motokaravanları kötüleyerek "pazarlama" yapıyor. Diğer tarafta da tam tersi söz konusu. 

Siz tecrübesiz bir müşteri olarak ya cevval satıcının kurbanı olacaksınız ya da bütün söylenenleri alt alta yazıp bir ton kafa patlatacaksınız. Bu aşamada ticari kimlikten bağımsız yorum yapabilecek tecrübeli karavancılarla sohbet etmenin çok faydasını göreceğinizi düşünüyorum. (Yeri gelmişken, Ulusal Kamp ve Karavan Federasyon Başkanı Sayın Erdal Ötügen'e bana ayırdığı zaman için teşekkür ederim. Ayrıca kendisi Rock FM 94.5'te yayınladığımız Radyo Cografika'nın da konuğu olup karavancılıkla ilgili pek çok soruyu yanıtladığımız bir program yapmamızı sağladı. Programı dinlemek için buraya tıklayınız. )

Satın almadan önce bir kere kiralamak iyi bir fikir olabilir. © www.gowinnebago.com.au

Çekme Karavanlar
Öncelikle, eğer römork çekmek konusunda tecrübesiz olduğunuzu düşündüğünüz için bu tip bir karavan sahibi olmaktan çekiniyorsanız, kesinlikle kafaya takacağınız şey bu olmasın derim. Biraz teorik bilgi ve sonrasında uygulamayla altından kalkılabilecek bir iş römork çekmek.

Çekme karavanların ilk akla gelen avantajları 750 kg. ağırlığa kadar olanlarının vergiden ve sigortadan muaf olmaları, park ettikten sonra otomobilinizle daha rahat seyahat edebiliyor olmanız ve işletme maliyetlerinin yanı sıra satın alma maliyetlerinin de düşük olması. Bu genel söyleme şu sorularla yaklaşmanızı öneriyorum: "Kaç metrelik çekme karavan 750 kg. ediyor? Bana kaç metrelik bir çekme karavan yeter? Üreticinin fiyata dahil olarak verdiği standart özelliklere ek olarak ben ne istiyorum? Bunları da ekleyince karavanım kaç kilo oluyor?" (Çekme karavan üreticilerinden bazıları fiyatları düşük, karavanı da hafif gösterebilmek için neredeyse bir kabuktan oluşan ürünlerle karşınıza çıkıyor ve karavanlı yaşamın günümüzdeki vazgeçilmezleri olan güneşten şarj sistemleri, depolar, hidroforlar gibi şeyleri opsiyon olarak sunuyorlar. )

Tipik bir alkovenli karavan. © Trip Advisor

Motokaravanlar
Ders gibi olacak ama en özet haliyle bu başlık da kendi arasında ikiye ayrılacak: Alkovenli ve Alkovensiz motokaravanlar.  Karavana dönüştürmek üzere aldığımız herhangi bir sıradan bir minibüs, kamyonet ya da panelvanın tasarımını ve ruhsatını değiştirdiğimiz son hali tanımlayan kavramlar bunlar.

İçi boş bir panelvanı alıp, yaşam mahallini oluşturacak mobilyalar, su-elektrik tesisatını döşediğinizde alkovensiz bir motokaravana sahip oluyorsunuz. Yani eğer özel bir kaporta değişimi yapmadıysanız, aynı model bir panelvanın ölçülerinin el verdiği iç hacme sahip olduğunuz, sac kaportayla çevrili bir karavanınız oluyor.  
Aslında "sürücü mahalli üzerinde asma kat" olarak tanımlayabileceğimiz sabit bir uyku bölümünü ifade eden "Alkoven" de diğer tipe adını veriyor. Bunları uzaktan gördüğünüzde, havaleli ve bombeli, kaplumbağayı andıran yapılarıyla diğerlerinden kolaylıkla ayırt edebilirsiniz. Ayrı bir yatak odasının mekana verdiği ferahlığın yanına bir de yanlardan 30 ila 50 cm, geriye doğru da tasarıma bağlı olarak metre bazında çok daha uzun olan bu tipteki motokaravanlar adeta 2 oda 1 salon ev gibi ferah oluyorlar.  

Bu bölümü sonlandırırken bir de  "Campervan" diye anılan, içinde gecelenebilecek, portatif tuvaleti ve minik bir mutfağı olan ufak minibüslerden yapılan şirin motokaravan türüne de bir selam yollamamak olmaz tabi ki...

Çekme Karavana Karşı Motokaravan
Şöyle bir kafa kafaya tokuşturup, birbirlerine karşı üstünlüklerini ve zayıflıklarını görelim:

Motokaravanlar, adı üzerinde motorlu taşıttır ve güzide vergilerimizden olan "Motorlu Taşıtlar Vergisi"ne tabidirler. Bir de "Zorunlu Trafik Sigortası" vardır. Bu sayılanlardan ilki 6 ayda bir, ikincisi de senede bir ellerinizden öper. Yazının hazırlandığı dönem itibariyle bunlara toplam 3.000 TL gibi bir bütçe ayırınız. Emin olunuz ki fazlası olur eksiği olmaz. Çeşitli karavan dernekleri özellikle panelvanların motokaravana dönüşmesi sonrasında adaletsizce ve anlamsızca yükselen sigorta maliyetlerinin düşürülmesi için çaba sarf etmektedir. Allah (CC) yardımcıları olsun, yolları açık olsun, gazaları mübarek olsun! (Bu başka bir yazının konusudur, kendimi tutuyorum diğer maddeye geçiyorum.)

Geriye dönen koltuklar dar mekânlarda
iyi bir çözüm olabiliyor. © Moda Karavan Arşivi

Haftasonu tatillerinde ufak bir çekme karavan çok keyifli olabilir, güvenli bir yere park edebiliyorsanız etraftaki gezilerinizi sadece otomobilinizle giderek yapabilirsiniz. Böyle bir karavanı oldukça ucuz fiyatlara satın almanız mümkün olacaktır. Çeki demiriniz yoksa 1300-2000 TL'lik bir ek maliyeti hanenize yazıyorum. Buna karşılık bir motokaravanınız varsa kaplumbağa gibi olduğunuzu söyleyebiliriz. Siz nereye, ev oraya! 

Bu havada karavandan çıkmak isteyenler? © Moda Karavan Arşivi

Motokaravanların öne çıkan en önemli özellikleri, şöför mahallinden aşağı inmek zorunda olmadan karavanın her yerine ulaşabiliyor olmak diye düşünüyorum. Sadece yazın tatil yapmak amaçlı karavan almayı düşünenler için gereksiz bir talep gibi görünen bu özellik, karavanda sürekli yaşamak, farklı coğrafyalarda, her mevsim karavanda olmak gibi amaçları olan bir kullanıcı için güvenlik ve konfor önceliği haline gelebiliyor. 

Geriye doğru dönen sürücü ve yolcu koltuklarının da iç mekâna katılmasıyla biraz daha genişletilebilen motokaravanlarda, nispeten küçük araçları da tercih etme şansınız oluyor.

Neden Alkovensiz Motokaravan Tercih Ettim?
1) Çekme karavanı İstanbul'da herhangi bir yere park edip uzun süre bırakamayacağımı, bir de üzerine otopark masrafının çıkacağını düşündüm. Bu otopark masrafının da zaten ödenecek vergiye çok da uzak olmayan bir tutarı olacaktı.

2) Çekme karavanların, Türkiye koşullarında zaten zor olan ve benim asıl amacım olan "karavanda yaşam" fikrine çok iyi hizmet etmediklerini düşünüyorum. Çok dikkat çekiyorlar, oysa ki şu anda beni gezici baz istasyonu zannediyorlar. Hiç de gocunmuyorum. 

3) Kavak kontraplak, sandviç strafor ve köpükten mamül bir kapının ve duvarın ardında uyumaktansa, taş yünüyle izole edilmiş sac duvar ve kapı arkasında uyumak daha iyi bir fikir gibi geldi.

4) O dönemde kullandığım otomobil çok da zayıf bir motor gücüne sahip olmasa dahi, toprak ve taşlıklı dar yayla yollarına bir çekme karavanla gitmek istemedim. Bu koşullara uygun olacak standartlarda bir çekme karavan imali ya da satın alımı üzerine bir de çok daha güçlü bir çekici araç satın almak gerekebileceğini düşündüm. Böyle bir araçla yakıt tüketimim de daha fazla olacaktı.

5) 750 kg ağırlığında olduğu için vergisiz olacağı söylenerek bana satmaya çalıştıkları çekme karavanın üzerine, yaşam aküleri, güneş panelleri, su deposu, ısıtıcı ve benim eşyalarım gelirse 750 kg olmasının mümkün olmadığını hesaplayacak kadar matematik biliyordum. (Size yemin billah eden satıcıya sorun bakalım karavanını hiç kantara çıkarmış mı?)

6) Tüm malzemelerimi yükleyebileceğim ve şehir elektriğinden bağımsız yaşam için gerekli olan teknik donanıma sahip çekme karavanın (ki bu en az 5-6 metrelik bir şey olmalıydı) maliyeti, bu karavanı çekecek aracın maliyeti öngördüğüm toplam karavan projesinin 2 katından daha fazlaydı. Bunu gerçekleştirsem bile, doğa ve arazi koşullarında hareket kabiliyetim çok kısıtlanacaktı. 

7) Bir çekme karavanı ve bir motosiklet römorkunu ya da tekne römorkunu aynı anda çekemezsiniz. Motokaravan yapmak için satın alacağınız herhangi bir araç size çok ağır yükleri taşıma ve çekme olanağı da veriyor. 

8) Karda-kışta, yağmurda-çamurda, dağın başında karavanımı park ettiğimde, evimin salonuna geçer gibi arkaya geçip çayımı demlemek istediğime karar verdim.
9) Alkovenli karavanlar geniş ve rahat ama aynı zamanda alçak, tombul ve havaleli. Daha derli toplu bir gövde, yerden yüksek kesitin daha çok işime geleceğini düşündüm.

Bu konuyla ilgili diğer yazılar: Panelvandan Karavana 2 - Araç Seçimi
NOT: Unutmayın, karavan tipiniz ne olursa olsun, seyir esnasında yaşam mahallinde yolcu bulunması yasadışıdır, bunun ötesinde yolcunuz için tehlikelidir.