Millennia of silence lie behind the modest appearance of today’s Antakya. Art, faith and taste in good food all at once, all in the same city...
To set out on a journey for one’s religious belief, to walk, to travel, and to believe... And the significance is far more profound when it comes to ‘faith', because it’s actually the body that is going from place to place. The traveling person whispers his faith from ear to ear, leaving something of himself behind wherever he goes. He himself becomes that faith so that it is no longer him but his faith that is remembered. Anatolia is a virtual atlas of such journeys of faith. Who has not walked where and when here over the millennia? Who not slept in what mountain village? What temples have they carved in the rocks with their hands? Saint Paul met Mevlânâ, and Saint Peter exchanged letters with the Ottoman Sheikh Edebali on these lands. Priceless temples, sculptures and cities, paid for in their time with sweat and tears, line the stops along the road today. For this is Anatolia.
THE CROWNING JUSTICE OF THE EAST
Start by going to the Nur Mountains. You’ll come first to Hasan Dağı and immediately below it Ihlara’s ‘rocks of faith', and then it’s Hello, Konya! When you reach the foothills of Habib Neccar, stop. Down below, at the entrance to the Asi Valley, northeast of Kel Dağı and directly southwest of Amik Plain, our destination is a town that lies between the two mountains. Be sure to allow at least three days for it, because you’re in Saint Peter’s country... Or in the land of Tyche, goddess of goodness whose tears slide down her white marble cheeks at the Vatican. Alexander of Macedonia is remembered here as well, and the Persian emperor Darius. Like all major settlements of antiquity, Antioch also had an epithet of unknown provenance: today’s Antakya was once known as ‘the crowning justice of the East'.
ONE OF THE OLDEST CITIES
According to a legendary Ottoman manuscript, Antakya was one of the first four cities in the world. It is interesting that the Mediterranean cities known today as the Syrian Tetrapolis also number four: Antioch, Seleucia Pieria, Apamea and Laodiceia. Antakya, which is characterized as one of Turkey’s cultural capitals in any one of the millions of ‘hits’ a brief search turns up, still hosts several communities of different religious and cultural identities. It is also one of UNESCO’s cities of peace. A common feature of everyday life in the city is the presence here of more than one religious community of citizens of the same country in true multiculturalism. The rise of Antakya is explained by its having been one of the safe halts along the routes that extended into Syria and Palestine linking Mesopotamia with the Eastern Mediterranean. While excavations at Tell-Açana (höyük) confirm that the area was used for settlement starting from the Chalcolithic (5000-4000 B.C.), keep in mind as you walk here that you are on the cusp of the Hittite and Ancient Egyptian empires.
ADORNED WITH MOSAICS
With the world’s second largest collection of mosaics, the Hatay Archaeological Museum deserves to be called simply a ‘Mosaic Museum’ for its outstanding specimens, regarded as the most important Roman mosaics to have been brought to light up to now. The Louvre in Paris and the art museums of Worcester, Baltimore and Princeton in the U.S. are their other addresses. Built to exhibit finds from the excavations begun in the city of Antioch in 1932, the museum, which has been closed at various times and reopened, has been in operation continuously since 1975. Its awe-inspiring mosaics make it a must-see. Remains of graves and tablets, frescoes, jewelry, statuettes and coins belonging to a timeline stretching from the Early Bronze Age to the Hittite and Early Christian eras are arranged here according to where they were found. Nor should the mosaics from the Church of Seleucia Pieria in the garden be overlooked.
A RELIGIOUS CAPITAL
Judging by the monuments in the region, Antakya has clearly been of great religious significance in every age. Home to Roman temples and, until around 300 B.C., to a sizeable Jewish community, the city is also believed to have been one of Saint Paul’s points of departure on his ministries. But the city’s most important asset from the point of view of Christianity is, without doubt, the cave church named for him and believed to have been carved out by Saint Peter with his own hands. Regarded as a place of pilgrimage by Catholic Christians, this church is said to be the first place of worship in the history of Christianity. And not far away at Charion there are carvings left from the Hellenistic period.
THE END OF A DREAM
The population of Antioch, a dream city in the 4th century A.D., is estimated to have been around 200,000. In antiquity this city of peace and plenty also experienced one of the worst disasters that could befall a city: an earthquake. A violent earthquake that killed almost the entire population; in its aftermath commenced in turn, starting in 636, the Arab, Byzantine, Seljuk, Crusader, Timurid and Ottoman periods.
THE GIFT OF THE ASİ RIVER
Originating in the mountains of Lebanon, flowing all the way through Syria and forming a fertile bed between the mountains Nur and Kel, the Asi River is nature’s gift, feeding the human activity that gives rise to Antioch. Although only a very short stretch of its close to four hundred kilometer-long course lies inside Antakya, it was deep enough to allow the passage of small cargo ships in antiquity and was therefore known for thousands of years as a trade and transit route to the Mediterranean. Even on a brief city tour today you can see that it divided the city into East and West, or ‘old’ and ‘new'.
EXPLORING THE ANCIENT ORIENT
We cross the bridge to look for a restaurant where we can eat ‘içli köfte’ (stuffed meatballs), puree of broad beans, and hummus in the streets on the eastern side, which could be termed the city’s ‘ancient’ face since the historic texture is more palpable here. Then a stroll through the labyrinths of the historic ‘Uzunçarşı’ or long market, with its dim light reminiscent of a tunnel through time and busy hum that only a lively trading atmosphere can bring. Like its counterparts in Urfa, Antep and Istanbul, it consists of tiny shops squeezed together side by side. And the saddlers, leather goods merchants and ironmongers alongside shops selling modern consumer goods of every kind offer a brief glimpse of the old days.As for the defense walls that once again compare with those in Istanbul, they stretch for close to 30 kilometers over Habib Neccar Dağı, as you can’t help but notice the first time you arrive in the city. Known as Seleucia Pieria in antiquity, Çevlik is another of nature’s gifts to Antakya. The ancient Tunnel of Titus, an engineering feat built at the mouth of the river to control the continous flooding, makes today’s charming village of Çevlik an important place to be visited. Don’t miss the Samandağ rock-cut tombs not far away either. Meanwhile you can see examples of Armenian stonework in the village of Vakıflı, where you will find the last surviving traditional stone houses that are unique to the region.
A SAVORY SURPRISE
If this tour has taken you all day, then return to the place where you started, to the banks of the Asi. But don’t forget to choose a good place for eating cheese ‘Künefe', a traditional Arab and southeastern Turkish pastry. After you’ve consumed olives with bread and hot peppers at a coffeehouse under the willows, don’t be enervated by the gentle south wind that blows up at dusk. Walk a little farther and get half a kilo of ‘sürki'. And offer it on bread to the people back home when you tell them what you saw on your trip. What is ‘sürki', you ask? Would I give that away? Find out for yourself, at the Uzunçarşı.
This article was published on January 2008 by Skylife Magazine of Turkish Airlines.
10 Ocak 2008 Perşembe
İnançlı ve sanatkâr: Antakya
Bugünkü mütevazı kent görünümünün ardında binlerce yılın sessizliği yatar Antakya’da. İnanç, sanat ve damak tadı aynı zaman diliminde, aynı kenttedir…
İnanç için yola düşmek, inanarak yürümek… Seyahat etmek. Bedenin bir yerden başka bir yere gidiyor olmasından çok daha derin anlamlar ifade ediyor, söz konusu ‘inanç’ olduğunda. Giden kişi inancını fısıldıyor kulaktan kulağa, her geçtiği yerde kendinden bir şeyler bırakıyor. İnancı kendisi oluyor ve artık, o değil inancı hatırlanıyor. İşte Anadolu da böyle bir inanç yolculukları atlası. Bin yıllardır kimler nerelere yürümüş, ne zaman, hangi dağ köyünde uyumuş? Elleriyle nasıl mabetler oymuş kayalara? Aziz Paul Mevlânâ ile buluşmuş; Aziz Piyer Edebali’yle yazışmış bu topraklarda. Bugün paha biçilemeyen, zamanında gözyaşı ve alın teriyle bedelleri ödenmiş tapınaklar, heykeller ve kentler dizilmiş rotanın duraklarına. Çünkü burası Anadolu…
DOĞU’NUN ADALET TACI
Yürümeye başla Nur Dağları’na doğru. Önce Hasan Dağı’na geleceksin, hemen dibinde Ihlara’nın inanç kayaları ve sonra Konya’ya merhaba! Habib Neccar eteklerine vardıysan daha da gitme; aşağı Asi Vadisi’nin girişinde, Kel Dağı’nın kuzeydoğusunda, Amik Ovası’nın tam güneybatısında, bu iki dağ arasında uzanan kenttir durağımız. Aman en az üç gün ayırasın, çünkü bir miladın adı olan Aziz Piyer’in memleketindesin. Ya da şimdilerde, Vatikan’da beyaz mermer teninden gözyaşları süzülen iyilik tanrıçası Tyche’nin memleketinde. Makedonyalı İskender’in ismi de anılır burada, Pers İmparatoru Darius’un da… Eski çağların her önemli yerleşimi gibi, ne zaman ve kim tarafından verildiği bilinmeyen bir paye taşır Antioch da. Bir zamanlar ‘Doğu’nun adalet tacı’ denirmiş bugünkü Antakya’ya.
EN ESKİ KENTLERDEN BİRİ
Osmanlıca efsanevi bir el yazmasına göre Antakya, dünyada kurulan ilk dört kentten biriymiş. Bugün Suriye Tetrapolisi olarak adlandırılan Akdeniz kentlerinin sayısının da dört olması ilginç: Antioch, Selucia Pieria, Apamea ve Laodiceia. Kısa bir araştırma sonrasında ulaşılan milyonlarca başlıktan herhangi birinde Türkiye’nin kültürel başkentlerinden biri olarak nitelendiğini görebileceğiniz Antakya, halen dinleri ve kültürel özellikleri farklı birçok topluluğa ev sahipliği yapıyor ve UNESCO’nun barış kentlerinden birisi. Kentteki günlük yaşamın en sıradan özelliklerinden olan çok kültürlülüğün içinde, aynı ülkenin vatandaşı olan birden fazla dini cemaat bulunuyor. Antakya’nın yükselişi, Filistin ve Suriye’ye uzanan yollar üzerinde, Mezopotamya’yı Doğu Akdeniz’e bağlayan güvenli duraklardan birisi olmasıyla açıklanıyor. Tell-Açana höyüğündeki kazılar Kalkolitik Çağ’dan (MÖ 5000-4000) itibaren yörenin yerleşim için kullanıldığını kanıtlarken, buralarda yürürken hep aklınızda olsun, Hitit ve Eski Mısır imparatorluklarının da tam kıyısındasınız.
MOZAİKLERLE BEZELİ
Dünyanın ikinci büyük mozaik koleksiyonunu barındıran Hatay Arkeoloji Müzesi’ndeki örnekler o kadar önemli ki, müzenin başlı başına bir ‘Mozaik Müzesi’ olarak nitelenmesini bile sağlıyor. Çünkü bu eserler, bugüne kadar gün ışığına çıkarılmış en önemli Roma mozaikleri olarak kabul ediliyor. Worcester, Baltimore ve Princeton sanat müzeleri ve Paris Louvre Müzesi de diğer adresler. Antioch kentinde 1932’de başlayan kazıların sonuçlarının sergilenmesi için inşa edilen, bazı dönemlerde kapatılan ve tekrar açılan müze, 1975’den beri kesintisiz hizmet veriyor ve hayranlık uyandıran mozaikleriyle ilk ziyaret edilmesi gereken yerlerden. Bronz Çağı’ndan Hitit ve erken Hıristiyanlık dönemlerine kadar uzanan bir zaman dilimine ait mezar ve tablet kalıntıları, freskler, mücevherler, heykelcikler ve sikkeler de bulundukları bölgeye göre müzedeki yerlerini alıyorlar. Bahçedeki Seleucia Pieria Kilisesi’ne ait mozaik de gözden kaçırılmamalı.
BİR DİNİ MERKEZ
Bölgede bulunan eserlere bakılınca Antakya’nın her çağda büyük bir dini öneme sahip olduğu ortada. Roma tapınakları ve MÖ 300’lere kadar uzanan büyük bir Musevi cemaatine ev sahipliği yapan kentin, Aziz Paul’ün çıkış noktalarından biri olduğuna da inanılıyor. Kentin Hıristiyanlık açısından en önemli özelliğiyse kuşkusuz, Aziz Piyer’in (St. Peter) elleriyle oymuş olduğuna inanılan, kendi adıyla anılan mağara kilisesi. Katolik Hıristiyanlarca Hac mekânlarından biri olarak kabul edilen kilisenin, Hıristiyanlık tarihinin ilk mabedi olduğu da söyleniyor. Kilise yakınlarında bulunan Charion’da ise Helenistik dönemden kalma oymalar bulunuyor.
BİR RÜYANIN SONU
MS 4. yüzyılda en güzel rüyalarda görülebilecek bir kent olan Antioch için tahmin edilen nüfusun 200 bin dolaylarında olduğu söyleniyor. Bu barış ve bolluk kenti de, antik çağlarda bir kentin başına gelebilecek en büyük felaketlerden birini yaşıyor: Deprem. Nerdeyse tüm yerleşik nüfusu ortadan kaldıracak derecede şiddetli bir deprem ve sonrasında 636 yılında Arap ve sonra sırasıyla Bizans, Selçuklu, Haçlı, Timur ve Osmanlı dönemleri yaşıyor.
ASİ NEHRİN LÜTFU
Lübnan Dağları’ndaki kaynağından çıkıp, tüm Suriye’yi geçerek Nur ve Kel Dağ arasında bereketli bir yatak oluşturan Asi Nehri, Antioch’u yaratan hareketliliği besleyen doğal bir lütuf adeta. Dört yüz kilometreye yaklaşan uzunluğunun çok küçük bir kısmı Antakya sınırları içinde kalmasına rağmen, antik çağlarda küçük yük gemilerinin seyrine izin veren yatağıyla, binlerce yıl boyunca Akdeniz’e çıkan bir ticaret ve ulaşım yolu olarak kabul görmüş. Bugün de kent içinde yapacağınız kısa bir keşif turunda bile, kenti doğu ve batı, başka bir deyişle ‘yeni’ ve ‘eski’ olarak ikiye ayırdığını görebilirsiniz.
ESKİ DOĞU’DA YÜRÜMEK
Tarihi dokusunun daha güçlü olması sebebiyle kentin ‘eski’ yüzü olarak nitelenebilecek doğu yakasının sokaklarında içli köfte, bakla ezmesi ve humus yiyeceğiniz lokantayı aramak için köprüyü geçiyoruz. Zaman tünelini andıran loş ışığı, ancak canlı ticaret ortamının verdiği heyecanla tarihi Uzunçarşı’nın dolambaçlarında bir yürüyüş. Tıpkı Urfa, Antep ya da İstanbul’daki yakın dostları gibi; o da yan yana dizilmiş dükkânlardan oluşuyor. Her türlü eşyanın satıldığı mağazaların yanında, semerciler, derici ve demirciler eski günlere göz kırpan birer kaçış noktası. Kentin bir defa daha İstanbul ile karşılaştırılmasını sağlayan surlarıysa, neredeyse 30 kilometre uzunluğunda ve kente ilk geldiğinizde dikkatinizi çekecek Habib Neccar Dağı üzerinde uzanıyor. Antik çağlarda Seleucia Pieria olarak anılan Çevlik de doğanın bir başka lütfu Antakya’ya. Tam ağzına kurulmuş olduğu derenin sürekli taşmasına karşı inşa edilmiş bir ‘mühendislik harikası olan antik Titus Tüneli, dünün liman kenti, bugünün şirin köyü Çevlik’i önemli bir ziyaret mekânına dönüştürmüş. Tünelin yakınındaysa “kime sorsan gösterir” mesafesinde bulunan Samandağ kaya mezarlarını sakın atlamayın. Yöreye özgü geleneksel taş evlerin son birkaç örneğini bulabileceğiniz Vakıflı Köyü de, Ermeni taş işçiliğinin örneklerini görebileceğiniz bir yer.
EKŞİ BİR SÜRPRİZ
Tüm gününüzü bu rotayı tamamlamak için geçirdiğinizdeyse tekrar başladığınız yere, Asi’nin kıyısına dönün. Aman unutmayın, peynirli künefe yiyeceğiniz yeri iyi seçin. Söğütlerin altındaki kahvehanede biberli ekmekle zeytini katık ettikten sonra, akşamüzeri esecek tatlı güney melteminin rehavetine kapılmayın. Az daha yürüyüp yarım kilo sürki alıverin. Yediğiniz içtiğiniz sizin olsun, evdekilere gördüklerinizi anlatırken, katıklı ekmek içinde sürki ikram edin. “Sürki de ne?” der gibisiniz. Hiç söylenir mi? Onu da Uzunçarşı’da kendiniz soruverin…
Bu gezi yazısı, THY'nin Skylife dergisi Ocak 2008 tarihli sayısında yayımlanmıştır.
İnanç için yola düşmek, inanarak yürümek… Seyahat etmek. Bedenin bir yerden başka bir yere gidiyor olmasından çok daha derin anlamlar ifade ediyor, söz konusu ‘inanç’ olduğunda. Giden kişi inancını fısıldıyor kulaktan kulağa, her geçtiği yerde kendinden bir şeyler bırakıyor. İnancı kendisi oluyor ve artık, o değil inancı hatırlanıyor. İşte Anadolu da böyle bir inanç yolculukları atlası. Bin yıllardır kimler nerelere yürümüş, ne zaman, hangi dağ köyünde uyumuş? Elleriyle nasıl mabetler oymuş kayalara? Aziz Paul Mevlânâ ile buluşmuş; Aziz Piyer Edebali’yle yazışmış bu topraklarda. Bugün paha biçilemeyen, zamanında gözyaşı ve alın teriyle bedelleri ödenmiş tapınaklar, heykeller ve kentler dizilmiş rotanın duraklarına. Çünkü burası Anadolu…
DOĞU’NUN ADALET TACI
Yürümeye başla Nur Dağları’na doğru. Önce Hasan Dağı’na geleceksin, hemen dibinde Ihlara’nın inanç kayaları ve sonra Konya’ya merhaba! Habib Neccar eteklerine vardıysan daha da gitme; aşağı Asi Vadisi’nin girişinde, Kel Dağı’nın kuzeydoğusunda, Amik Ovası’nın tam güneybatısında, bu iki dağ arasında uzanan kenttir durağımız. Aman en az üç gün ayırasın, çünkü bir miladın adı olan Aziz Piyer’in memleketindesin. Ya da şimdilerde, Vatikan’da beyaz mermer teninden gözyaşları süzülen iyilik tanrıçası Tyche’nin memleketinde. Makedonyalı İskender’in ismi de anılır burada, Pers İmparatoru Darius’un da… Eski çağların her önemli yerleşimi gibi, ne zaman ve kim tarafından verildiği bilinmeyen bir paye taşır Antioch da. Bir zamanlar ‘Doğu’nun adalet tacı’ denirmiş bugünkü Antakya’ya.
EN ESKİ KENTLERDEN BİRİ
Osmanlıca efsanevi bir el yazmasına göre Antakya, dünyada kurulan ilk dört kentten biriymiş. Bugün Suriye Tetrapolisi olarak adlandırılan Akdeniz kentlerinin sayısının da dört olması ilginç: Antioch, Selucia Pieria, Apamea ve Laodiceia. Kısa bir araştırma sonrasında ulaşılan milyonlarca başlıktan herhangi birinde Türkiye’nin kültürel başkentlerinden biri olarak nitelendiğini görebileceğiniz Antakya, halen dinleri ve kültürel özellikleri farklı birçok topluluğa ev sahipliği yapıyor ve UNESCO’nun barış kentlerinden birisi. Kentteki günlük yaşamın en sıradan özelliklerinden olan çok kültürlülüğün içinde, aynı ülkenin vatandaşı olan birden fazla dini cemaat bulunuyor. Antakya’nın yükselişi, Filistin ve Suriye’ye uzanan yollar üzerinde, Mezopotamya’yı Doğu Akdeniz’e bağlayan güvenli duraklardan birisi olmasıyla açıklanıyor. Tell-Açana höyüğündeki kazılar Kalkolitik Çağ’dan (MÖ 5000-4000) itibaren yörenin yerleşim için kullanıldığını kanıtlarken, buralarda yürürken hep aklınızda olsun, Hitit ve Eski Mısır imparatorluklarının da tam kıyısındasınız.
MOZAİKLERLE BEZELİ
Dünyanın ikinci büyük mozaik koleksiyonunu barındıran Hatay Arkeoloji Müzesi’ndeki örnekler o kadar önemli ki, müzenin başlı başına bir ‘Mozaik Müzesi’ olarak nitelenmesini bile sağlıyor. Çünkü bu eserler, bugüne kadar gün ışığına çıkarılmış en önemli Roma mozaikleri olarak kabul ediliyor. Worcester, Baltimore ve Princeton sanat müzeleri ve Paris Louvre Müzesi de diğer adresler. Antioch kentinde 1932’de başlayan kazıların sonuçlarının sergilenmesi için inşa edilen, bazı dönemlerde kapatılan ve tekrar açılan müze, 1975’den beri kesintisiz hizmet veriyor ve hayranlık uyandıran mozaikleriyle ilk ziyaret edilmesi gereken yerlerden. Bronz Çağı’ndan Hitit ve erken Hıristiyanlık dönemlerine kadar uzanan bir zaman dilimine ait mezar ve tablet kalıntıları, freskler, mücevherler, heykelcikler ve sikkeler de bulundukları bölgeye göre müzedeki yerlerini alıyorlar. Bahçedeki Seleucia Pieria Kilisesi’ne ait mozaik de gözden kaçırılmamalı.
BİR DİNİ MERKEZ
Bölgede bulunan eserlere bakılınca Antakya’nın her çağda büyük bir dini öneme sahip olduğu ortada. Roma tapınakları ve MÖ 300’lere kadar uzanan büyük bir Musevi cemaatine ev sahipliği yapan kentin, Aziz Paul’ün çıkış noktalarından biri olduğuna da inanılıyor. Kentin Hıristiyanlık açısından en önemli özelliğiyse kuşkusuz, Aziz Piyer’in (St. Peter) elleriyle oymuş olduğuna inanılan, kendi adıyla anılan mağara kilisesi. Katolik Hıristiyanlarca Hac mekânlarından biri olarak kabul edilen kilisenin, Hıristiyanlık tarihinin ilk mabedi olduğu da söyleniyor. Kilise yakınlarında bulunan Charion’da ise Helenistik dönemden kalma oymalar bulunuyor.
BİR RÜYANIN SONU
MS 4. yüzyılda en güzel rüyalarda görülebilecek bir kent olan Antioch için tahmin edilen nüfusun 200 bin dolaylarında olduğu söyleniyor. Bu barış ve bolluk kenti de, antik çağlarda bir kentin başına gelebilecek en büyük felaketlerden birini yaşıyor: Deprem. Nerdeyse tüm yerleşik nüfusu ortadan kaldıracak derecede şiddetli bir deprem ve sonrasında 636 yılında Arap ve sonra sırasıyla Bizans, Selçuklu, Haçlı, Timur ve Osmanlı dönemleri yaşıyor.
ASİ NEHRİN LÜTFU
Lübnan Dağları’ndaki kaynağından çıkıp, tüm Suriye’yi geçerek Nur ve Kel Dağ arasında bereketli bir yatak oluşturan Asi Nehri, Antioch’u yaratan hareketliliği besleyen doğal bir lütuf adeta. Dört yüz kilometreye yaklaşan uzunluğunun çok küçük bir kısmı Antakya sınırları içinde kalmasına rağmen, antik çağlarda küçük yük gemilerinin seyrine izin veren yatağıyla, binlerce yıl boyunca Akdeniz’e çıkan bir ticaret ve ulaşım yolu olarak kabul görmüş. Bugün de kent içinde yapacağınız kısa bir keşif turunda bile, kenti doğu ve batı, başka bir deyişle ‘yeni’ ve ‘eski’ olarak ikiye ayırdığını görebilirsiniz.
ESKİ DOĞU’DA YÜRÜMEK
Tarihi dokusunun daha güçlü olması sebebiyle kentin ‘eski’ yüzü olarak nitelenebilecek doğu yakasının sokaklarında içli köfte, bakla ezmesi ve humus yiyeceğiniz lokantayı aramak için köprüyü geçiyoruz. Zaman tünelini andıran loş ışığı, ancak canlı ticaret ortamının verdiği heyecanla tarihi Uzunçarşı’nın dolambaçlarında bir yürüyüş. Tıpkı Urfa, Antep ya da İstanbul’daki yakın dostları gibi; o da yan yana dizilmiş dükkânlardan oluşuyor. Her türlü eşyanın satıldığı mağazaların yanında, semerciler, derici ve demirciler eski günlere göz kırpan birer kaçış noktası. Kentin bir defa daha İstanbul ile karşılaştırılmasını sağlayan surlarıysa, neredeyse 30 kilometre uzunluğunda ve kente ilk geldiğinizde dikkatinizi çekecek Habib Neccar Dağı üzerinde uzanıyor. Antik çağlarda Seleucia Pieria olarak anılan Çevlik de doğanın bir başka lütfu Antakya’ya. Tam ağzına kurulmuş olduğu derenin sürekli taşmasına karşı inşa edilmiş bir ‘mühendislik harikası olan antik Titus Tüneli, dünün liman kenti, bugünün şirin köyü Çevlik’i önemli bir ziyaret mekânına dönüştürmüş. Tünelin yakınındaysa “kime sorsan gösterir” mesafesinde bulunan Samandağ kaya mezarlarını sakın atlamayın. Yöreye özgü geleneksel taş evlerin son birkaç örneğini bulabileceğiniz Vakıflı Köyü de, Ermeni taş işçiliğinin örneklerini görebileceğiniz bir yer.
EKŞİ BİR SÜRPRİZ
Tüm gününüzü bu rotayı tamamlamak için geçirdiğinizdeyse tekrar başladığınız yere, Asi’nin kıyısına dönün. Aman unutmayın, peynirli künefe yiyeceğiniz yeri iyi seçin. Söğütlerin altındaki kahvehanede biberli ekmekle zeytini katık ettikten sonra, akşamüzeri esecek tatlı güney melteminin rehavetine kapılmayın. Az daha yürüyüp yarım kilo sürki alıverin. Yediğiniz içtiğiniz sizin olsun, evdekilere gördüklerinizi anlatırken, katıklı ekmek içinde sürki ikram edin. “Sürki de ne?” der gibisiniz. Hiç söylenir mi? Onu da Uzunçarşı’da kendiniz soruverin…
Bu gezi yazısı, THY'nin Skylife dergisi Ocak 2008 tarihli sayısında yayımlanmıştır.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)